Banka Hesabını Kullandırmanın Dolandırıcılık Suçuyla İlişkisi Banka hesabını kullandırtmak suç mu? Banka hesabı kişisel mal mıdır?

Yargıtay 11. Ceza Dairesi 04.06.2024 Tarihli Kararı Işığında Banka Hesabını Kullandırmanın Dolandırıcılık Suçuyla İlişkisi

Dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu'nda malvarlığına karşı işlenen suçlar arasında yer almakta olup, çeşitli hileli yöntemlerle bireylerin malvarlığını zarara uğratmayı hedefler. Bu makalede, dolandırıcılık suçunun unsurlarını ve Yargıtay’ın yeni bir kararı ışığında banka hesabını kullandıran kişinin bu suç bağlamındaki hukuki durumunu değerlendireceğiz. Bu konuyu ele alırken, Yargıtay 11. Ceza Dairesi'nin 2021/16966 E. ve 2024/7470 K. sayılı kararını ve kararın ışığında gelişen içtihatları detaylı bir şekilde analiz edeceğiz.

Dolandırıcılık Suçu Nedir?

Dolandırıcılık suçu, malvarlığına karşı işlenen ve mağduru hileli davranışlarla aldatıp, bu şekilde mağdur veya başkasının zararına, fail ya da bir başkasının lehine haksız yarar sağlayan bir suç türüdür. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 157 ve 158. maddelerinde düzenlenen bu suç, hileli davranışların mağduru yanıltarak kandırma amacı taşıdığı durumlarda oluşmaktadır.

Dolandırıcılık Suçunun Unsurları:

Hileli Davranış: Failin, mağduru kandırmak amacıyla birtakım hileli hareketlerde bulunması gereklidir. Hile, mağduru aldatmaya elverişli ve bu kişiyi yanılgıya düşürecek derecede güçlü olmalıdır.
Mağdurun Aldatılması: Hileli davranışın mağduru aldatmaya elverişli olması ve mağdurun bu hileli davranış neticesinde zarar görmesi gerekmektedir. Burada önemli olan, mağdurun yanıltılmaya müsait bir durumda olup olmadığı ve failin bu durumu suistimal edip etmediğidir.
Haksız Yarar Sağlama: Fail veya bir üçüncü kişi, mağdurun veya başkasının zararına bir yarar elde etmelidir. Bu yarar, dolandırıcılık fiilinin doğrudan sonucu olmalıdır.

Hileli Davranış ve Yalan Söylemek: Salt yalan söylemek dolandırıcılık suçunun oluşumu için yeterli değildir. Yalanın, mağdurun inceleme yeteneğini etkisiz hale getirecek derecede hileli olması gerekmektedir. Yani, mağdurun durumu değerlendirirken aldatılması kolay bir konumda bulunması ve bu durumu suistimal edecek şekilde hileli davranışlara maruz kalması gerekmektedir.

Dolandırıcılık Suçunun Nitelikli Halleri

Dolandırıcılık suçunun nitelikli halleri TCK m. 158’de düzenlenmiştir ve belirli durumlarda bu suçun cezası ağırlaştırılmaktadır. Bu hallere örnek olarak:

Dini inanç ve duyguların kötüye kullanılması,
Kişinin zor durumda olmasından yararlanılması,
Kamu kurumlarının kullanılarak dolandırıcılık yapılması,
Bilişim sistemleri veya bankaların araç olarak kullanılması,
Basın ve yayın araçlarının kullanılması,
Tacir veya şirket yöneticilerinin ticari faaliyetleri sırasında dolandırıcılık yapması verilebilir.

Bu tür nitelikli hallerde, dolandırıcılık suçunun cezası, hapis süresi ve adli para cezası olarak artırılmakta ve suçun ağırlığına göre fail daha ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalmaktadır.

Yargıtay 11. Ceza Dairesi’nin 2024 Tarihli Kararı ve Banka Hesabını Kullandırmanın Dolandırıcılık Suçuyla İlişkisi

Karara Konu Olay: Yargıtay 11. Ceza Dairesi'nin 04.06.2024 tarihli kararı, sanıklardan birinin banka hesabını dolandırıcılık amaçlı kullanıma açmasıyla ilgilidir. Olayda, sanık İrfan, kendisini mağdurlara polis veya savcı olarak tanıtarak, mağdurlardan verilen hesap numaralarına para yatırmalarını istemiş ve bu paraların diğer sanıklar aracılığıyla tahsil edilmesi sağlanmıştır.

Kararın Önemli Noktaları:

Sanığın Güven İlişkisiyle Hareket Etmesi: Yargıtay, sanıklardan birinin diğer sanığa duyduğu güven nedeniyle banka hesabını kullandırdığını ve bu kullanımdan herhangi bir menfaat sağlamadığını tespit etmiştir. Bu nedenle, dolandırıcılık kastı taşımadığı kanaatine vararak sanığın beraatine karar vermiştir.
Delil Yetersizliği: Sanığın, dolandırıcılık fiiline bilinçli şekilde iştirak ettiğine dair somut ve inandırıcı delil bulunmadığı gerekçesiyle, ilk derece mahkemesinin mahkûmiyet kararı Yargıtay tarafından bozulmuştur.

Bu karar, uygulamada önemli bir içtihat oluşturmuş olup, banka hesabını kullandıran kişilerin, bu durumdan dolayı her zaman dolandırıcılık suçu kapsamında değerlendirilmemesi gerektiğini ortaya koymuştur.

Banka Hesabını Kullandırma ve Dolandırıcılık Suçu

Son yıllarda özellikle internet ve telefon dolandırıcılığı suçlarında, dolandırıcıların üçüncü kişilere ait banka hesaplarını kullanarak mağdurları kandırdığı olaylarda artış gözlemlenmektedir. Bu tür olaylarda, dolandırıcılık suçu kapsamında hesaplarını kullandıran kişilerin durumu her somut olayda ayrı değerlendirilmekte ve sanığın dolandırıcılık fiiline iştirak edip etmediği dikkatlice incelenmektedir.

Hesap Kullandırmanın Dolandırıcılık Suçuyla İlişkisi: Banka hesabını kullandıran kişinin dolandırıcılık suçuna iştirak ettiğinin kabul edilebilmesi için şu hususlar önem taşır:

Bilgilendirme ve Bilinç Durumu: Hesabını kullandıran kişi, bu kullanımı dolandırıcılık amacıyla yapıldığını biliyor veya bilmesi gerekiyorsa, bu durumda dolandırıcılık suçuna iştirak söz konusu olabilir.
Menfaat Temin Etme: Eğer sanık, hesabını kullandırması karşılığında bir menfaat elde etmişse, bu durum dolandırıcılık suçuna katılım olarak değerlendirilebilecektir.

Yargıtay'ın bu içtihadı, banka hesaplarını iyi niyetle kullandıran kişilerin dolandırıcılık suçundan dolayı cezalandırılmasının önüne geçmekte ve bu tür olayların her zaman dolandırıcılık olarak değerlendirilemeyeceğini vurgulamaktadır.

Dolandırıcılık Suçunda Manevi Unsur: Kast ve Suç İşleme İradesi

Dolandırıcılık suçu, ancak kasten işlenebilen bir suçtur. Fail, bu suçun maddi unsurlarını (hile, aldatma ve yarar sağlama) bilerek ve isteyerek gerçekleştirmelidir. Failin, mağduru hileli davranışlarla kandırdığı ve mağdurun malvarlığında eksilme meydana getirdiği bilincinde olması gerekmektedir.

Yargıtay’ın kararında da belirtildiği gibi, banka hesabını kullandıran kişinin dolandırıcılık kastı ile hareket etmediği, yani bu suçun işlenmesi amacıyla hareket etmediği tespit edildiği durumlarda, bu kişi hakkında beraat kararı verilmelidir.

Nitelikli Dolandırıcılıkta Banka ve Kredi Kurumlarının Kullanılması

Türk Ceza Kanunu'nda nitelikli dolandırıcılık halleri arasında, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması da yer almaktadır (TCK m. 158/1-f). Bu durumda, dolandırıcılık suçu işlenirken, bir banka hesabının kullanılması suçun cezasını ağırlaştıran bir neden olarak kabul edilmektedir. Ancak bu durumda dahi, hesabını kullandıran kişinin suçun bilincinde olması ve bu duruma aktif katılımının bulunması gerekmektedir.

Uygulamada Banka Hesabı Kullandırmanın Dolandırıcılık Suçu Kapsamındaki Yeri

Dolandırıcılık suçunun yargılamasında, sanıkların banka hesaplarını dolandırıcılık amacıyla kullandırmaları durumunda, yargı organları somut olayın özelliklerine göre karar vermektedir. Uygulamada, mahkemeler, banka hesabını kullandıran kişinin bu eylemde suç işleme kastının olup olmadığını detaylı bir şekilde incelemektedir. Bu noktada şu kriterler dikkate alınır:

Sanığın Suç İşleme Kastı: Banka hesabını kullandıran kişinin, bu hesabın dolandırıcılık amacıyla kullanılacağını bilip bilmediği araştırılmaktadır. Eğer bu kişi, dolandırıcılık amacıyla hareket etmiyorsa ve hesap kullandırması karşılığında bir menfaat elde etmiyorsa, bu durumda dolandırıcılık suçuna iştirak ettiği söylenemez.
Elde Edilen Menfaat: Eğer banka hesabını kullandıran kişi, bu işlemden herhangi bir maddi veya manevi menfaat elde etmişse, bu durumda dolandırıcılık suçuna iştirak ettiği ve bu suçtan dolayı sorumlu olduğu kabul edilebilir.

Yargıtay 11. Ceza Dairesi’nin Kararının Önemi

Yargıtay 11. Ceza Dairesi'nin 2024 tarihli kararı, banka hesaplarını dolandırıcılık amacıyla kullandıran kişilerin durumunun, her zaman suç kapsamında değerlendirilemeyeceğini ortaya koymaktadır. Bu karar, dolandırıcılık suçunun manevi unsurunun (kast) önemini vurgulamakta ve hesap kullandıran kişilerin dolandırıcılık suçundan cezalandırılmasının, suç işleme kastı bulunmadığı durumlarda mümkün olmayacağını belirtmektedir.

Dolandırıcılık Suçuna Karşı Korunma Yolları ve Hesap Sahiplerinin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

Son yıllarda dolandırıcılık suçlarının işlenmesinde banka hesaplarının kullanılması oldukça yaygınlaşmıştır. Bu nedenle, hesap sahiplerinin dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır:

Hesabınızı Kullandırmayın: Tanımadığınız veya güvenmediğiniz kişilere banka hesabınızı kullandırmamalısınız. Hesabınızı kullandırmanız durumunda, bu hesabın dolandırıcılık amaçlı kullanılması sizi de bu suçun bir parçası haline getirebilir.
Şüpheli İşlemlerden Kaçının: Banka hesabınızdan gerçekleştirilen şüpheli işlemleri bankanıza bildirmelisiniz. Bu tür durumlarda bankanızla iletişime geçerek gerekli önlemleri alabilirsiniz.
Güven İlişkisi ve Dolandırıcılık: Güvendiğiniz kişiler dahi olsa, banka hesabınızı kullandırırken dikkatli olmalısınız. Dolandırıcılık suçu, çoğu zaman güven ilişkisi kullanılarak işlenmektedir ve bu nedenle güven ilişkisi bile olsa hesap kullandırılması durumunda dikkatli olunmalıdır.

Sonuç ve Değerlendirme

Dolandırıcılık suçu, toplumda güveni zedeleyen ve malvarlığına zarar veren ciddi bir suçtur. Bu suçun işlenmesinde, hileli davranışların niteliği, mağdurun aldatılması ve failin menfaat sağlaması gibi unsurlar önem taşır. Yargıtay 11. Ceza Dairesi'nin 2024 tarihli kararı, özellikle banka hesaplarını kullandıran kişilerin durumunu değerlendirirken suç işleme kastının varlığını ve bu kastın somut delillerle ispatlanması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Bu karar, dolandırıcılık suçuna ilişkin yargılamalarda, banka hesabını kullandıran kişilerin her zaman suçlu sayılmaması gerektiği yönünde önemli bir içtihat teşkil etmektedir. Mahkemeler, sanığın dolandırıcılık kastı taşıyıp taşımadığını değerlendirirken olayın tüm koşullarını dikkate almalı ve suç işleme kastı bulunmayan kişilerin beraatine karar vermelidir.

Dolandırıcılık suçlarının artması ve özellikle banka hesaplarının bu suçlarda araç olarak kullanılması, hem mağdurların hem de hesap sahiplerinin dikkatli olmasını gerektirmektedir. Bu tür durumlarda, dolandırıcılıkla mücadele kapsamında, bireylerin kendi hesap güvenliklerini sağlamaları ve şüpheli işlemlerden kaçınmaları büyük önem taşımaktadır.

Sıkça Sorulan Sorular

Banka hesabını kullandırtmak suç mu?Kanun hükmüne göre, banka hesabını bir başkasının yararına kullandıran kişi, bu işlemleri yapmadan önce durumu bankaya bildirmekle yükümlüdür. Aksi halde hakkında soruşturma başlatılarak hapis cezası veya adli para cezası riskiyle karşı karşıya kalabilir.

Banka hesap hareketlerini paylaşmak suç mu?"Hesap/IBAN kullandırma" olarak bilinen, banka hesaplarının bildirim yapılmaksızın başkaları tarafından kullanılması suç teşkil eder. İzni olmadan bir kişinin hesap özetini paylaşmak da suç sayılır.

IBAN kiralama cezası ne kadar?IBAN kiralama suçu, üç yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. IBAN kiralama, banka hesabı kiralamak ile benzer nitelikte olup farkı yoktur.

Eşinin banka hesabını kullanmak suç mu?Banka hesaplarını, eşi dahil başka birine kullandıranlar ciddi risk altındadır. İyi niyetle veya bilerek banka hesabını başkasına kullandıranlar, vergi ziyaı cezalı vergi tarhiyatı ve hapis cezası ile karşı karşıya kalabilir.

Banka hesabı neden incelemeye alınır?Terör suçları ile ilişkilendirilen kişilerin banka hesapları devlet kurumları tarafından incelemeye alınabilir ve bloke edilebilir. Mahkeme veya araştırma süreçleri tamamlandığında ise blokeler resmî kurumların ilgili bankaya yapacağı bildirimle kaldırılır.

Banka hesabı kişisel mal mıdır?Evlilik öncesi birikimler kişisel mal sayılırken, evlilik süresince yapılan birikimler edinilmiş mal olarak değerlendirilir.

IBAN cezası kimleri kapsıyor?Usulsüz hesap kiralayanlar ve başkalarının hesapları üzerinden gelir elde edenler, bu durumu tespit edilirse vergi cezası ve cezai yaptırımlarla karşılaşabilir.

Hesabıma tanımadığım birinden para geldi, ne yapmalıyım?Bu durumu fark ettiğinizde parayı, geldiği hesaba hemen iade etmeniz gerekmektedir.

Banka hesabımı kiraladım, ne olur?IBAN kiralama suçu, üç yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suç, banka hesabı kiralamakla aynı niteliktedir.

Papara hesabımı kiraladım, ne olur?Papara hesabı veya IBAN kiralama suçu, üç yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu durum, diğer banka hesaplarının kiralanmasından farksızdır.

Banka hesabından dolandırıldım, ne yapmalıyım?En yakın savcılığa veya karakola giderek şikayetçi olmalısınız. Dolandırıcılık suçu mağduru, fiili ve faili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde suç duyurusunda bulunmalıdır.

Başkasının hesabını kullanmak suç mu?IBAN kiralama suçu, üç yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Başkasının hesabını kullanmak bu kapsama girmekte olup suç teşkil eder.

Başkasının özelini paylaşmak suç mu?Bir kişinin özel alanına izinsiz yapılan her tür müdahale, özel hayatın gizliliğini ihlal suçu oluşturur. İzinsiz fotoğraf paylaşımı, basın ve yayın yoluyla yapıldığında TCK 134/2 uyarınca cezalandırılır.

Mahkeme banka hesaplarına bakabilir mi?Mahkeme, gerekli gördüğü durumlarda tarafların ilgili bankalarına müzekkere yazarak hesap bilgilerini ve ayrıntılarını talep edebilir.